Anh chị em thân
mến,
Thái độ của Đức
Giê-su trong bài Tin Mừng hôm nay khiến chúng ta có thể hiểu lầm và cho rằng
Người không có thiện cảm với luật lệ của người Do Thái và luôn tìm cách đả phá
các tập tục của tiền nhân. Dựa vào lối suy nghĩ đó, chúng ta có thể tách Người
ra khỏi truyền thống và nền văn hoá đã ăn sâu vào máu huyết và con người của Đức
Giê-su.
Đây là một vấn đề
khá tế nhị. Bởi vì, chúng ta phải công nhận rằng Đức Giê-su là người Do Thái.
Tôn giáo, văn hóa, phong tục, tập quán và lề thói Do Thái đã ảnh hưởng trong cuộc
sống của Người. Người không đến để phá hủy lề luật nhưng kiện toàn nó. Lề luật
nào có tội gì! Đó là những thánh chỉ, những lời chỉ dẫn giúp ta sống thánh thiện.
Và những ai đem ra thực hành trong đời sống thì được gọi là những người khôn
ngoan.
Tuy nhiên, chúng
ta cũng nên phân biệt những khoản luật mà người Do Thái gọi là Torah và những
qui định được bổ sung sau này. Torah là những khoản luật mà dân Do Thái đã coi như
những ngọn đuốc soi đường. Họ tin rằng, qua tổ phụ Mai-sen, Thiên Chúa đã yêu
thương trao cho họ những khoản luật đó và ai tuân giữ thì được coi như là những
con người tuân giữ giao ước của Thiên Chúa.
Còn các qui định
được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác thì được coi như là các tập tục của
tiền nhân. Đây là những kiểu mẫu phải theo hơn là luật lệ. Trong một thời gian
dài, dân Do Thái bằng lòng với những qui định này. Họ áp dụng chúng vào đời sống
vì thấy chúng thích hợp. Người ta xếp chúng vào loại truyền khẩu và được gọi là
“truyền thống của tiền nhân”.
Sự hình thành mang
tính pha trộn giữa các khoản luật (Torah) và các qui định được thêm vào sau này
có thể ví như sự phát triển của một tổ chức. Đầu tiên chỉ là một vài người tâm
đầu ý hợp họp lại với nhau. Tuy không ghi lại, nhưng giữa họ đã có một khoản luật
bất thành văn mà tất cả mọi người đều đồng ý và tuần thủ. Theo thời gian, tổ chức
đó lớn mạnh. Có nhiều người xin gia nhập. Con số tăng dần và lúc đó họ cần có
những khoản luật để duy trì trật tự và bảo quản các lề thói sinh hoạt trong
nhóm. Sự phát triển của tổ chức càng ngày càng mạnh mẽ, đương nhiên sẽ nẩy sinh
ra các mâu thuẫn, đụng chạm giữa người này với người kia, thành viên này với
thành viên khác. Để giải quyết những đụng chạm, mâu thuẫn này, họ cần có sự hoà
giải, dần dần biến thành các qui định. Từ qui định này đến khế uớc khác, họ suy
nghĩ thêm những chuyện có thể xẩy ra, rồi để ngăn ngừa họ lại lập thêm các qui
định khác. Cứ thế, số qui định đuợc thêm vào cho thích hợp với hoàn cảnh của từng
giai đoạn. Đôi khi có những qui định sẽ không phù hợp cho các thế hệ tiếp nối
hay đi ngược lại với ý định ban đầu.
Chúng
ta nên nhớ rằng, các truyền thống này được bảo tồn và nắm giữ bởi nhóm
Pha-ri-siêu, mà chúng ta hay gọi họ là bè biệt phái. Trong các sách Tin Mừng,
chúng ta hay gặp các trường hợp diễn tả thái độ gay gắt của Đức Giê-su dành cho
họ nên từ đó chúng ta cũng không mấy có thiện cảm với nhóm này.
Chúng ta đừng
quá khắt khe với nhóm này. Thật ra, họ là những con người rất nhiệt thành, thường
xuyên tìm kiếm các phương thế để giúp cho dân chúng sống thánh thiện, sống theo
đúng tiêu chuẩn của một sắc dân mà họ hãnh diện là dân riêng của Thiên Chúa.
Ý
định thì tốt, nhưng họ lại áp dụng một cách quá chi tiết và cực đoan.
Từ niềm hãnh diện
là dân riêng của Thiên Chúa. Lẽ ra họ nên mở lòng ra để đón nhận cái hay cái tốt
của các nhóm khác. Trái lại, họ coi tất cả các sắc dân khác là dân ngoại, dân ô
uế; và một khi đụng chạm vào những người đó thì họ bị lây nhiễm và cần được tẩy
rửa khỏi sự ô uế được sinh ra qua việc tiếp xúc này.
Họ chú ý và tập
trung vào mọi hình thức bên ngoài mà quên đi việc thay đổi cần được xuất phát từ
bên trong của tâm hồn. Đó chính là trung tâm của mọi mối dây liên hệ giữa Thiên
Chúa và con người, giữa người với người.
Thay vì làm cho
các hình thức đạo đức được phổ biến sâu rộng trong quần chúng bằng lối sống
chân thật, họ lại dòm ngó và dùng những khoản luật của tiền nhân để bắt bẻ các
nhóm khác như trong bài Tin Mừng mà chúng ta vừa nghe hôm nay.
Anh chị em thân mến,
Vào thời Chúa Giê-su,
dân Do Thái tuân giữ những lề luật truyền khẩu này cũng tỉ mỉ và thành tín chẳng
khác nào bản luật của Thiên Chúa. Ý tưởng của việc tuân giữ này quả thực cao đẹp,
bởi nó nhằm mục đích làm cho các giá trị tôn giáo đi sâu vào trong các lối cư xử
của cuộc sống. Nhưng trong tiến trình áp dụng, họ lại quá chú trọng đến những
nghi thức bên ngoài và sinh ra kiêu hãnh về các việc làm đó. Từ đó ý nghĩa tôn
giáo về các việc làm đó bị mất dần đi. Họ cho rằng việc thực hành và tuân giữ
những qui định này thì được kể là đạo đức, là hành vi của những người biết phụng
sự Chúa. Họ đã quên rằng sự thánh thiện phải được xuất phát từ Thiên Chúa chứ
không lệ thuộc các việc làm của chúng ta.
Một
cách cụ thể, chúng ta xem qua tập tục rửa tay trước khi dùng bữa được đề cập
trong bài Tin Mừng hôm nay. Trước tiên, đó là các khoản luật dành cho hàng ngũ
tư tế. Mọi tư tế đều phải rửa tay trước khi bước vào nơi cực thánh trong đền thờ.
Mục đích của việc làm này này là tẩy rửa đi tất cả những gì là ô uế về mặt tôn
giáo để các tư tế xứng đáng cử hành nghi lễ thờ phượng Chúa hơn. Dần dần, dân
chúng cũng bắt chước các tư tế rửa tay trước khi cầu nguyện. Và bằng những suy
nghĩ tương tự như thế, họ cũng rửa tay trước khi dùng bữa nữa.
Khi Đức Giê-su chỉ
trích một số người thuộc nhóm Pha-ri-siêu về điểm vụ hình thức này, Người đã dựa
vào truyền thống của các ngôn sứ bằng cách nhắc lại điều cảnh báo mà ngôn sứ
I-sa-ia đã công bố: “Dân này tôn kính Ta bằng môi bằng miệng, còn lòng chúng
thì lại xa Ta.”
Đối với Đức
Giê-su tất cả mọi sự đều phải đuợc xuất phát từ tấm lòng, từ trái tim bằng
không tất cả chỉ là các hình thức đạo đức không có chiều sâu, thậm chí có thể
coi là hình thức của những người đạo đức giả. Theo Người, mọi sự thay đổi phải
được bắt nguồn từ trong tâm hồn thì mới có hiệu quả lâu dài. Tương tự như thế, các
việc làm được gọi là thánh thiện đều không lệ thuộc vào các hành vi bên ngoài,
nhưng phải xuất phát từ tâm hồn con người.
Như vậy, ở đậy,
Đức Giê-su đã giúp chúng ta có một cái nhìn khác về sự thánh thiện. Chỉ có
Thiên Chúa duy nhất là Đấng Thánh, và không một tạo vật nào được gọi là thánh nếu
không có quan hệ với Ngài. Con người chỉ được nên thánh qua việc tiếp xúc,
tương giao, gặp gỡ và nối kết với Thiên Chúa. Chỉ có trong Ngài và với Ngài,
con người mới đạt đến sự thánh thiện mà thôi.
Anh chị em thân
mến,
Nhìn vào cuộc sống
của Đức Giê-su chúng ta nhận thấy Người chính là mẫu mực của mối tương giao, nối
kết mật thiết của Cha và Con. Một sự hiệp nhất nên một. Cha ở trong Con và Con ở
trong Cha. Vì thế, bản chất thánh thiện nơi con người Đức Giê-su phát sinh từ
Thiên Chúa, không lệ thuộc vào nghi thức bên ngoài như những người Pha-ri-siêu
lầm tưởng. Do đó, Đức Giê-su không bao giờ bị ô uế khi đụng chạm vào những người,
mà lề luật đã xếp họ vào lớp người ‘ô uế, tội lỗi’. Trái lại, họ lại được thay
đổi từ sự thánh thiện cuả Thiên Chúa thoát ra từ con người của Đức Giê-su. Qua
việc tiếp xúc này, nhân phẩm họ được phục hồi và con người họ được tái tạo nên
một con người mới trong Chúa. Sự thánh thiện của con người không hệ lụy bởi việc
làm của chúng ta cho bằng đó là việc nối dài bản chất thánh của Thiên Chúa nơi
mình, qua Đức Giê-su.
Vì vậy, trong phần
kết luận của trình thuật hôm nay, Đức Giê-su nhấn mạnh đến việc làm của trái
tim. Sự thánh thiện của con người phát xuất từ trái tim của người đó, chứ không
lệ thuộc vào những lề thói hay cách cư xử rất hình thức bên ngoài của họ. Trái
tim là nơi để con người có thể tiếp xúc một cách sâu thẳm với Thiên Chúa. Đó
chính là cung lòng để Thiên Chúa ngự trị.
Đừng đánh giá
nhau qua dáng vẻ bên ngoài nhưng hãy trao cho nhau tấm lòng, ban cho nhau quả
tim yêu thương, nhân hậu và biết rung động trước các nhu cầu của nhau. Muốn đạt
được điều này, tất cả chúng ta cần xây dựng và duy trì mối tương giao với Đức
Giê-su mỗi ngày mỗi bền chặt và gắn bó hơn. Bởi vì, chỉ ở trong trái tim yêu
thương của Đức Giê-su chúng ta mới tìm ra mẫu mực cho mọi tương quan giữa Thiên
Chúa và con người. Chính tại nơi đó sẽ phát sinh ra những hành động được phát
xuất bởi Tình Yêu, như Lời Chúa đã phán: “Thiên Chúa là tình yêu: ai ở lại
trong tình yêu thì ở lại trong Thiên Chúa, và Thiên Chúa ở lại trong người ấy.”
Amen!
No comments:
Post a Comment