AI CŨNG LÀ NGƯỜI THÂN CỦA TÔI

 Câu hỏi: “Ai là người thân của tôi?” là chủ đề chính trong bài Tin Mừng hôm nay. Chúng ta cùng nhau tìm câu trả lời và áp dụng vào đời sống.  

Có người cho rằng người thân của họ là những người cùng một huyết thống trong gia tộc: ông bà, cha mẹ, vợ chồng con cái, cháu chắt, v.v… Đúng vậy, và nếu người nhà mình mà mình không yêu, không sống tử tế thì làm sao yêu người khác được. Nhưng, với căn tính của người tín hữu, chúng ta được mời gọi sống và vượt lên trên tiêu chuẩn nói trên. Và câu trả lời cho câu hỏi “Ai là người thân của tôi?” đã được Đức Giê-su diễn tả thật sống động qua truyện ngắn mà chúng ta hay gọi là dụ ngôn “Người Sa-ma-ri-a nhân hậu”.

Truyện ấy như thế này: Mọi người cùng thời với Đức Giê-su đều biết rằng con đường từ Giê-ru-sa-lem xuống Giê-ri-khô là một đoạn đường đầy nguy hiểm, thường xuyên xẩy ra các nạn cướp của và giết người. Xẩy ra là có một người mà chúng ta không hề biết gốc tích, gia thế hay địa vị, nói chung là một người vô danh, không hề có bất cứ một chút quan hệ gì với mỗi người chúng ta. Ông đi ngang qua đó và đã rơi vào tay bọn cướp. Chúng cướp hết tiền bạc, đánh ông nhừ tử, thừa sống thiếu chết rồi quăng ông bên vệ đường. Tình trạng của ông cần được cứu cấp.

Cùng vào thời gian đó, có một ông tư tế mà chúng ta hay gọi là ông cha, cũng đi trên con đường đó. Cha nhìn thấy cảnh tượng của người bị nạn bèn quay mặt làm như không thấy gì rồi đi sang lối bên kia để đi. Lại có một ông luật sĩ, bậc thầy dậy đạo cho dân chúng, cũng đi qua, cũng nhìn thấy rồi cũng ngoảnh mặt làm ngơ và rẽ sang lối khác để đi. Tuy trong bản văn chúng ta không hề hay biết lý do tại sao họ lại làm như thế! Nhưng cũng có một số lý lẽ được đưa ra để bảo vệ cho hai vị trọng vọng nói trên, đó là các ngài có chuyện gấp cần phải đi hay sợ bị trở thành ô uế khi đụng chạm vào nạn nhân. Nói chung, họ làm ngơ trước hoàn cảnh vô cùng thương tâm của đồng loại!

Tình cờ, lại là truyện tình cờ. Nhưng lần tình cờ này đáng cho chúng ta phải suy nghĩ. Số là, cùng vào lúc đó, có một người thuộc dòng giống Sa-ma-ri-a mà người Do Thái coi họ là kẻ thù; vì họ đã dám phế bỏ truyền thồng của tiền nhân, thu nhập các thói tục ngoại giáo và luôn sống trong tình trạng bị ô uế. Anh chị em thử thay cụm từ ‘người Sa-ma-ri-a’ bằng một tên nào đó thuộc nhóm khủng bố IS (Hồi Giáo cực đoan) hay là bất cứ nhân vật nào hay nhóm người nào mà bị anh chị coi họ như kẻ thù thì chắc hẳn chúng ta sẽ đọc trình thuật này với ý nghĩ khác. Và, ngày nay khi nghe thấy chữ ‘Sa-ma-ri-a‘ tức khắc chúng ta sẽ nghĩ đến các cụm từ ‘tốt lành hay nhân hậu’ để gán cho người đó. Nhưng, trong trình thuật, Đức Giê-su chỉ gọi ông là người Sa-ma-ri-a mà thôi.

Giống như vị tư tế và ông kinh sư, người Sa-ma-ri-a cũng đang đi trên đường, ông cũng nhìn thấy nạn nhân đang nằm thoi thóp bên vệ đường, nửa sống nửa chết. Ông cảm thấy như có lưỡi dao đâm vào tim ông. Bỏ hết mọi sự mà ông dự tính thực hiện sang một bên. Ông dừng lại, tiến lại gần, dùng tất cả khả năng và dụng cụ cứu thương sẵn có để cứu giúp nạn nhân. Chưa xong, ông cảm thấy không thể để người bị cướp này nằm ở lề đường. Ông đưa nạn nhân, người mà ông không hề quen biết đến quán trọ và xin chủ quán săn sóc cẩn thận và mọi chi phí sẽ được bồi hòan khi ông trở lại.

Sau đó, thay vì tiếp tục cuộc tranh luận và đưa cho nhà thông luật câu trả lời thì Đức Giê-su đã hỏi ý kiến ông ta rằng: “Vậy theo ông nghĩ, trong ba người đó, ai đã tỏ ra là người thân cận với người đã bị rơi vào tay kẻ cướp?" Người thông luật trả lời: "Chính là kẻ đã thực thi lòng thương xót đối với người ấy". Ðức Giêsu bảo ông ta: "Ông hãy đi, và cũng hãy làm như vậy". (Luca 10: 30-37)

Thưa anh chị em,

Người thông luật trả lời thật là chí lý. Kẻ thực thi lòng thương xót, thực hiện việc bác ái là người thân cận của kẻ đang sống dở chết dở. Nhưng vấn đề đặt ra ở đây không phải là chuyện lý lẽ. Lời xác định của Đức Giêsu làm cho chúng ta suy nghĩ. Ông hãy đi và làm như vậy.

Khi nói thế Đức Giêsu muốn cho chúng ta biết ý muốn của Người. Việc xác định ai là người thân của tôi không nằm trong phạm vi tìm kiếm câu trả lời về mặt lý thuyết. Nhưng điểm quan trọng là thái độ và cách sống của chúng ta. Đây không phải là tiêu chuẩn để xác định ai là người thân của mình; nhưng đúng hơn đó là tiêu chuẩn để xác định mình có là người thân của người khác hay không?

Người thân cận là người có lòng thuơng xót, biết động lòng thương, biết rung động trước nhu cầu của người khác. Một khi mà hành trang trong cuộc sống của chúng ta còn thiếu những khí cụ như tình yêu, lòng thương xót, thông cảm và tha thứ cho nhau thì mình vẫn xa lạ với chính mình và chưa là người thân của ai hết.

Việc áp dụng lời mời gọi “hãy đi và làm như vậy” của Đức Giêsu hôm nay không phải là điều dễ thực hiện. Nhất là trong những năm gần đây, các hành động thể hiện sự quan tâm và săn sóc của chúng ta dành cho những người bị nạn cũng có thể bị coi là các hành vi lạm dụng. Cho nên, để phòng hờ, chúng ta lại nghiêng về một thái độ cực đoan khác. Đó là nếu thấy ai té ngã trên đường mà chúng ta không có bổn phận thì cũng nên thận trọng trong việc giúp đỡ khi cần đụng chạm đến người đó, nhất là người bị nạn là trẻ em, chúng ta dễ dàng bị vu cáo là vi phạm vào các tiêu chuẩn chức nghiệp làm tổn hại đến người khác. Quả thật không biết đường nào để ứng xử. Gần gũi quá cũng bị hiểu lầm. Không gần gũi thì làm sao thể hiện sự quan tâm đây! Đúng là vàng thau lẫn lộn… Tuy chúng ta cần đến sự khôn ngoan để thẩm định. Nhưng xét cho cùng, nếu chúng ta chẳng còn biết tin vào ai thì việc xác định ‘người thân’ lại càng khó khăn hơn.

Anh chị em thân mến,

Trong Nước Thiên Chúa thì tất cả đều bình đẳng, không phân biệt giai cấp và không ai bị lên án. Tất cả đều có chỗ đứng và không ai bị loại ra ngoài. Chúng ta có chung một mẫu số là ‘động lòng thương’. Đó là nền tảng duy trì các mối tương quan và là sợi dây nối kết chúng ta thành cộng đoàn. Đối tượng của mình không hạn hẹp trong mối quan hệ huyết thống, nhưng được mở ra cho tất cả mọi người. Thế giới của những kẻ tin vào Chúa rất rộng, vì đối với họ thì ai cũng là người thân. Mà người thân cận nhất của mình lại là chính bản thân mình. Thay vì sầu não, buồn phiền và cứ bị dằn vặt về những lỗi phạm được xét dựa vào tính khắc kỷ và những tiêu chuẩn khắt khe của lề luật. Chúng ta nên mở ra để đón nhận tình thương yêu của Thiên Chúa để sống vui tươi hơn. Chúa chấp nhận yếu đuối của mình thì không vì lý do gì mà chúng ta lại không thông cảm và tin rằng Chúa luôn yêu thương ta.

Tuy nhiên, chúng ta vẫn biết rằng yêu thương mình vốn là việc khó làm. Nhưng được làm môn đệ của Chúa là một hồng ân, và sống trong kho tàng của nguồn suối yêu thương của Thiên Chúa, chúng ta được mời gọi ra khỏi chính mình để yêu thương người khác nữa. Đây chính là mẫu mực Tình yêu của Thiên Chúa Ba Ngôi. Ba Ngôi trao đổi lòng mến cho nhau và cho nhân loại. Tình yêu chỉ trở nên sung mãn khi chúng ta dám ra khỏi mình. Và cũng chỉ trong tình trạng sống như thế thì Thiên Chúa mới có cơ hội đổ thêm ân huệ và tình thương của Người vào lòng chúng ta.

            Ra khỏi mình để đến với người khác là khởi điểm của hành trình ‘hãy đi và làm như vậy’. Đó là con đường duy nhất để tôi làm chứng cho nhân loại biết tất cả đều là người thân của tôi và với khí cụ của lòng thương xót thì tôi là người thân của tất cả mọi người. Amen!